De toekomst van stalen verpakkingen
De toekomst van stalen verpakkingen ziet er veelbelovend uit, hoewel een aantal factoren een impact zullen hebben op de verdere ontwikkeling.
Op het vlak van ontwerp zijn er twee verschillende richtingen: luxe en authenticiteit. Staal kan in beide een rol spelen. Een matte look of het gebruik van glans, het rechtstreeks bedrukken van blik of het gebruik van bedrukte papieren labels, alles heeft een weerslag op de uiteindelijke “look and feel” van het product. Naarmate er meer ontwikkelingen komen om staal nog dunner te maken, zijn er misschien mogelijkheden om staal ook te gebruiken voor de verpakking van verse producten. Dit vergt wel een aantal innovaties om verpakkingen gemakkelijker te kunnen openen aangezien de consument enigszins terughoudend kan zijn om stalen verpakkingen te accepteren. Maar ongetwijfeld zullen er nieuwe concepten worden ontwikkeld.
Ontwerpers gebruiken staal ook als basismateriaal voor luxeverpakkingen met actieve elementen zoals temperatuursindicatoren of UV- en temperatuursgevoelige inktsoorten, welke met het oog op een speciaal effect worden toegepast.
De markt van de verpakkingen is een dermate veranderlijke markt dat de keuze voor een bepaald type verpakking niet altijd alleen maar gebaseerd is op rationele feiten.
Er blijven nog steeds misvattingen bestaan over stalen verpakkingen, in het bijzonder op het vlak van duurzaamheid.
Staal vormde de afgelopen 10 jaar het meest gerecycleerde verpakkingsmaterialen in Europa. Toch zijn heel wat consumenten zich niet bewust van dit hoge recyclingpercentage. Niet alle consumenten begrijpen immers de verschillen in recyclingpercentages en zelfs voor de consument die dit wel begrijpt, zijn er weinig mogelijkheden om producten te kiezen op grond van het type verpakking.
De consument wordt echter steeds milieubewuster, wat meer dan ooit invloed lijkt te hebben op zijn gedrag en opinie. Het feit dat stalen verpakkingen in staat zijn om de doelstellingen te behalen opgesteld door de Europese Circular Economy Package, biedt de sector van de stalen verpakkingen de kans om de uitstekende prestaties op het vlak van recycling te benadrukken, op een manier die de consument aanspreekt.
Hoge recyclingpercentages gaan hand in hand met heel wat jaren van succesvolle vermindering van de hoeveelheid staal én de hoeveelheid energie die gebruikt wordt voor de productie van nieuwe verpakkingen. En er wordt nog steeds vooruitgang geboekt. Toch worden de rol van de houdbaarheid en de impact op het voedselafval nog niet volledig erkend in heel wat Life Cycle Assessments (LCA, levenscyclusanalyses).
Om de concurrentiekracht te behouden binnen de veranderlijke wereld van de consumptiegoederen, moet de sector ervoor zorgen dat andere voordelen van stalen verpakkingen, zoals een lange houdbaarheid en minder productverlies, bekend zijn. Het aantonen van de mogelijkheden aan studenten die onze ontwerpers van morgen zijn, zoals aan de Universiteit van Twente in Nederland, is slechts één van de vele kleine stappen om dit te verwezenlijken.
Staal blijft een ongeëvenaarde oplossing voor houdbaarheid, transport, opslag, gebruik en recycling. Toch moeten de designkenmerken en de voordelen van stalen verpakkingen eerst verkocht worden aan merkeigenaars en aan de consument om hen bewust te maken van de permanente verbetering van de milieuprestaties die stalen verpakkingen te bieden hebben.
Als dat succesvol is, dan is de kans groot dat het stalen blikje, dat meer dan 200 jaar geleden voor het eerst zijn intrede deed, nog heel wat jaren onze producten zal beschermen en bewaren.
Roland ten Klooster, Professor Packaging Design and Management, Universiteit Twente
Leerstoel gefinancierd door het NVC Nederlands Verpakkingscentrum met de steun van twaalf ondernemingen met het oog op meer professionalisme binnen de sector van de verpakkingen.
Ontwerper/consultant bij Plato product consultants
Uitvoering van structureel verpakkingsontwerp op een hoger niveau. Een van de uitvinders van de Orbit-dop (geproduceerd door Crown) en de Spring Latch (geproduceerd door Ardagh Group)
(Vertaald uit het Engels.)